Het boek Verdraaide Organisatie van Wouter Hart en Marius Buiting heeft veel mensen in organisaties geraakt en het lijkt een trend te worden in management land: ‘We willen weer werken vanuit De Bedoeling’. In essentie zegt het boek dat allerlei goed bedoelde activiteiten vanuit de staf, het management en de toezichthouder de professional confronteert met een woud aan regels, formats, ICT-systemen, formulieren, etc. Waardoor een huisarts terugverlangt naar de tijd dat het uitschrijven van een recept zijn enige in te vullen formulier was. Waardoor een manager voor de schijn het POP-formulier voor zijn medewerker invult. En waardoor een accountmanager denkt dat hij goed functioneert wanneer hij het aantal afgelegde klantbezoeken haalt. En dat laatste is het belangrijkste: alle regels vanuit de Systeemwereld hebben als onbedoeld effect dat het de verantwoordelijkheid voor het eigen functioneren van de professional overneemt. Het mooiste voorbeeld is het schandaal rond de sjoemelsoftware. Natuurlijk spreekt iedereen er schande van hoe de grote autofabrikanten massaal de werkelijke CO2 uitstoot van de auto konden verdoezelen. Maar de bedenkers van de rollerbanktest hebben wel boter op hun hoofd: door deze test is het effect ontstaan dat de fabrikant al zijn energie is gaan richten op het halen van de test. Iets wat vrij logisch is: als kind wisten we ons al in ons leren te richten op dat wat op het examen gevraagd zou gaan worden. Maar wat was ook al weer de bedoeling? Schone auto’s, toch? En niet het halen van de test. En dus wordt de opgave van de overheid niet het verzinnen van een betere test maar het neerleggen van de verantwoordelijkheid voor schone auto’s waar die hoort te liggen: in de boardrooms van de auto-industrie.
In Anders Vasthouden, het vervolg op verdraaide organisaties, legt Wouter Hart met 9 sleutels helder uit hoe we in organisaties de overstap kunnen maken van een cultuur van volgzaamheid naar een cultuur van verantwoordelijkheid. Eén van de aardigste is sleutel 4. Hij schets daarin dat het klantgericht werken in overheidsorganisaties niet werkt: het maakt de burger tot consument, waardoor hij al ‘consumerend’ de verantwoordelijkheid voor het oplossen van zijn probleem bij de leverancier neerlegt. Die vervolgens erg hard gaat werken.
Via de volgende stappen kan het ook anders:
- Van de ander (het probleem terugleggen bij de persoon die er mee komt. Heerlijk om te doen in trainingen trouwens…..)
- Naast de ander (hetzelfde perspectief in nemen om te zien wat nodig is)
- Met de ander (gezamenlijk tot een oplossing komen. Het wordt co-creatie is weer terug!)
Los Laten wordt zo Anders Vasthouden.